Powstanie Warwiskie - samotna walka o polskość

Nieustępliwa walka „Republiki Warwiskiej”, w latach 1920-1923 odmawiającej podporządkowania się obcemu rządowi, stanowi wspaniały przykład spontanicznej, oddolnej akcji w obronie narodowej tożsamości.

Odrodzone w 1918 roku Polska i Litwa rychło stanęły w obliczu konfliktu zbrojnego. Spór o Ziemię Suwalsko-Sejneńską przerodził się w walki zbrojne, zakończone we wrześniu 1919 roku porażką Litwinów.

W lipcu następnego roku trudna sytuacja Polaków, wycofujących się na zachód w obliczu ofensywy bolszewickiej, została uznana przez rząd w Kownie za dogodną sposobność do rewanżu. Po zawarciu porozumienia z Moskwą wojska litewskie uderzyły na Suwalszczyznę. Ponadto Litwini otrzymali w darze od bolszewików Wilno zdobyte przez Armię Czerwoną.

Walki z Litwinami, toczone ze strony polskiej wpierw przez regularne siły zbrojne Rzeczypospolitej, następnie przez rzekomo „zbuntowaną” grupę wojsk generała Lucjana Żeligowskiego, trwały do grudnia 1920 roku. Litwa utraciła większość spornych obszarów łącznie z Wileńszczyzną, na której terenach powstała zrazu Litwa Środkowa – niezależne od rządu w Kownie państewko (o powierzchni 13 490 km², z ludnością sięgającą pół miliona, z tego ponad 70 proc. Polaków). W 1922 roku na Litwie Środkowej odbyły się wybory do sejmu wileńskiego, w których zdecydowane zwycięstwo odniosły polskie ugrupowania narodowe. Na swoim pierwszym posiedzeniu parlament przyjął uchwałę o przyłączeniu Litwy Środkowej do Polski. Kiedy decyzja ta została zatwierdzona przez Sejm Ustawodawczy w Warszawie, Ziemia Wileńska powróciła do Macierzy...

Więcej na PCh24.pl